Hoofdlijnen

In dit onderdeel van de begroting presenteren wij u het financieel meerjarenbeeld op hoofdlijnen en geven wij in het kort inzicht in de algemene financiële ontwikkeling, het weerstandsvermogen en overige bijzonderheden. Voor een uitgebreide toelichting op de financiële ontwikkelingen verwijzen wij u naar het hoofdstuk ‘Financieel meerjarenbeeld’.

Gelet op het negatieve financiële beeld uit de begroting 2025-2028 is een ‘strategiebepaling voor een gezonde toekomst’ opgesteld met het oog op een structureel sluitende begroting. De diverse maatregelen resulteerden in de kadernota 2026 in een positief saldo van € 2.099.000 in 2026.
Op basis van de provinciale toezichtvoorschriften moet minimaal het eerste jaar 2026 óf het laatste jaar 2029 structureel en reëel sluitend zijn. Bij de kadernota heeft de raad als uitgangspunt vanuit de Financieel Gezonde Toekomst besloten dat 2026 én 2029 structureel en reëel sluitend moeten zijn. De mutaties in deze begroting komen in 2026 uit op een voordeel van € 367.000. Het jaar 2026 is daarmee financieel sluitend en ook het jaar 2029 laat in het huidige cijferbeeld een positief resultaat zien.

In de kadernota is een aantal ambities opgesomd die in de nabije toekomst vragen om aanvullende financiële investeringen. In deze begroting zien we de uitwerking hiervan terug in de investeringen voor de realisatie van het Integraal HuisvestingsPlan (IHP-onderwijs). De investeringsagenda voor de transitie van de toegang van het sociaal domein inclusief investeringen in de sociale basis in het kader van de hervormingsagenda volgen later in een afzonderlijk voorstel.

Ons weerstandsvermogen laat een uitstekend niveau zien en komt uit op een ratio van 4,2.
In de financiële hoofdlijnen is een tabel opgenomen met de grootste mutaties, groter dan € 250.000.

Het actuele financieel meerjarenbeeld ziet er als volgt uit:

De meerjarenbegroting is structureel sluitend in 2026 én 2029
De financiële mutaties in deze begroting zijn in 2026 opgeteld € 367.000 positief. Na een eenmalige onttrekking aan de algemene reserve komen we uit op een positief begrotingssaldo in 2026 van € 44.000. Na eliminatie van incidentele baten en lasten is het structurele begrotingssaldo € 0 en daarmee financieel sluitend. In de latere jaren verbetert het begrotingssaldo, voornamelijk door de uitwerking van de maatregelen uit de Financieel Gezonde Toekomst en een hogere algemene uitkering uit het gemeentefonds. In 2029 presenteren we een structureel positief begrotingssaldo van € 1.085.000.

Indexeringsnadeel
In deze begroting volgden we de lijn om alle benodigde indexeringen van budgetten door te zetten. Bij het verhogen van de budgetten inclusief de inkomsten is rekening gehouden met een percentage van 2,8% voor materieel en 3,6% voor loon. Hierbij is bij alle budgetten gekeken of deze indexatie noodzakelijk is. In het fysiek domein zijn hogere indexaties toegepast op de budgetten van openbaar groen en wegen op basis van aanbestedingen. In het Sociaal domein zijn hogere indexaties toegepast op de zorgkosten WMO en budgetten Jeugdhulp als gevolg van contracten. Gemeenten ontvangen via de algemene uitkering een inflatiebijdrage van het rijk op basis van de CPB-raming. De benodigde noodzakelijke indexatie is hoger dan de beschikbare compensatie en leidt tot het zogenaamde indexatieprobleem. In de begroting is uiteindelijk een structureel nadeel van € 803.000 zichtbaar.  

Inzet Algemene Reserve in 2026
Bij de kadernota heeft de raad als uitgangspunt vanuit de Financieel Gezonde Toekomst besloten dat 2026 én 2029 structureel en reëel sluitend moeten zijn. Onze grootste uitdaging was het oplossen van het tekort in 2026, met name veroorzaakt door de hogere noodzakelijke indexeringen. In 2026 hebben wij het aanvankelijke financiële tekort eenmalig opgevangen met een onttrekking aan de algemene reserve, zoals de raad ook bij de kadernota heeft besloten. Conform de regelgeving kunnen we het vrije deel in de algemene reserve inzetten voor het dekken van structurele lasten voor een bedrag van afgerond € 2,1 miljoen. Daarmee presenteren wij een positief structureel begrotingssaldo in 2026.  

Mutaties < € 100.000
In deze meerjarenbegroting is invulling gegeven aan de wijziging van het ‘toelichtingsbedrag’ voortkomend uit de vaststelling van de financiële verordening. Mutaties kleiner dan € 100.000 worden voor uw raad niet meer van een tekstuele toelichting voorzien.

Het saldo in de primitieve begroting 2025 was in het jaar 2026 € 6.464.000 negatief. De 1e voortgangsrapportage 2025 is vastgesteld met een negatief effect van € 401.000. De kadernota 2026 had een positief effect van € 2.099.000, door de maatregelen uit de Financieel Gezonde Toekomst. De mutaties die volgen uit de 2e voortgangsrapportage leiden in 2026 tot een voordeel van € 4.443.000, in het bijzonder door de hogere algemene uitkering. De mutaties in deze begroting zijn in 2026 opgeteld € 367.000 positief. Dit leidt tot een nieuw positief begrotingssaldo in 2026 van € 44.000. Na eliminatie van incidentele baten en lasten sluit het structurele begrotingssaldo op € 0 in het eerste begrotingsjaar en is daarmee financieel sluitend. In de latere jaren verbetert het begrotingssaldo, voornamelijk door de uitwerking van de maatregelen uit de Financieel Gezonde Toekomst en de hogere algemene uitkering. In 2029 presenteren we een structureel positief begrotingssaldo van € 1.085.000.

Structureel en reëel evenwicht

Op grond van de voorschriften (BBV) dienen wij inzichtelijk te maken of er in de begroting en meerjarenraming sprake is van een structureel evenwicht. Hiervoor is inzicht in de incidentele baten en lasten nodig. Incidentele lasten beïnvloeden het structurele begrotingssaldo positief en incidentele baten negatief. In deze begroting is sprake van incidentele baten in alle jaren waardoor het effect op het saldo negatief door werkt. Door het saldo van de incidentele baten en lasten te betrekken bij het financieel meerjarenbeeld ontstaat een beter inzicht in het structurele evenwicht van onze begroting.

Bij het onderdeel financiën presenteren wij het 'Overzicht van incidentele baten en lasten'. Voor alle jaren geldt dat de incidentele baten hoger zijn dan de incidentele lasten. Elimineren we incidentele baten en lasten dan heeft dit een negatief effect op het structurele meerjarenbeeld.
Op basis van de toezichtvoorschriften van de provincie moet óf het jaar 2026 óf het laatste jaar 2029 structureel en reëel sluitend zijn. Wij concluderen dat nu voorliggende meerjarenbegroting met positieve structurele saldi in 2026, 2027 en 2029 hieraan voldoet en dus structureel en reëel sluitend is.

Financiële mutaties > € 250.000

Bedragen x € 1.000

Een toelichting op de bovenstaande posten kunt u terugvinden op de afzonderlijke programma's en in het onderdeel 'Financieel meerjarenbeeld'. In de bijlagen is een totaaloverzicht van de mutaties opgenomen.

Weerstandsvermogen

Op basis van de recente actualisatie geeft de ratio de volgende uitkomst:

Het weerstandsvermogen van onze gemeente kan als uitstekend worden gekenmerkt. De ratio moet minimaal 1,0 zijn. Voor een verdere toelichting verwijzen wij naar de paragraaf weerstandsvermogen in deze meerjarenbegroting.